Onkologia

Onkologia najczęściej kojarzy się z fatalnym rokowaniem, nieuleczalną chorobą, cierpieniem, długotrwałą i często nieefektywną terapią, polegającą na podawaniu leków cytostatycznych wywołujących uciążliwe objawy uboczne. Choroby nowotworowe diagnozuje się coraz częściej zarówno u ludzi jaki u zwierząt. Wpływ na to ma bardzo wiele czynników. Z jednej strony w środowisku życia identyfikowanych jest coraz więcej czynników mogących wywołać chorobę nowotworową a wydłużające się czasy życia zwiększają okres odziaływania tychże na organizm, z drugiej zaś wiele czynników może powodować obniżenie naturalnych mechanizmów zapobiegających rozwojowi nowotworu.

Proces nowotworzenia jest efektem trwałego uszkodzenia genomu komórki prawidłowej, która w jego wyniku zaczyna się dzielić i namnażać w sposób niekontrolowany, bez koordynacji z pozostałymi komórkami i tkankami wywołując szereg objawów oddziaływując na organizm prowadząc do rozwoju choroby nowotworowej. Intensywność dzielenia się komórek nowotworowych i zdolność do ich rozprzestrzeniania się po organizmie jest różna przy różnych zmianach i lokalizacjach. Nowotwory mogą powstawać w najróżniejszych lokalizacjach (mogą mieć różne pochodzenie) a ze względu na kryteria ich zachowania dzieli się je na łagodne i złośliwe. W świadomości masowej nowotwór kojarzy się z rakiem a jest to tylko jedna z grup złośliwych nowotworów (inne to mięsaki, nowotwory okrągłokomórkowe, nowotwory łagodne). Podstawą leczenia nowotworu jest bardzo wczesna i szybka diagnoza. W zasadzie każdą zmianę na powierzchni skóry, każdą deformację, niepokojące objawy powinny być konsultowane z lekarzem weterynarii. Nawet najmniejszy guzek może się okazać zarzewiem bardzo poważnej choroby.

Szczególną uwagę powinny zwracać uwagę zmiany, które mają powyżej 1 cm średnicy, powiększają siew ciągu 2 tygodni, lub utrzymują się powyżej 3 m-cy. Aby zdiagnozować zmiany nowotworowe poza oceną ich zachowania (jak szybko rosną, jakie objawy powodują) ocenia się wielkość zmian oraz sposób odziaływania na okoliczne tkanki. Guz nowotworowy (choć tak naprawdę nowotwór nie zawsze musi mieć postać guza) może powodować jedynie wyczuwalną lub widoczną deformację a także ograniczać mechanicznie zakres ruchów, powodować ból, dysfunkcję lub poprzez wytwarzane substancje zaburzać metabolizm organizmu wywołując tak zwane zespoły paranowotworowe. Aby dokładnie ocenić rodzaj zmiany wykonuje się badania dodatkowe takie jak badania obrazowe (RTG, USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, endoskopia) oceniając na ich podstawie dokładną wielkość zmiany, jej powiązanie z głębiej leżącymi tkankami oraz ewentualne przerzuty (metastazy).

Aby rozpoznać rodzaj nowotworu wykonuje pobiera się materiał ze zmian poprzez biopsję lub wycięcie fragmentu lub całego guza. Nie zawsze jest to konieczne jeśli planuje się usunięcie całej zmiany lub objawy i wyniki badań obrazowych dają pełny obraz choroby. Po ocenie wszystkich wyników ocenia się możliwości dalszego postępowania. W przypadku zmian nowotworowych najskuteczniejszą metodą leczenia jest ich chirurgiczne usunięcie z bezpiecznym marginesem tkanek zdrowych. Jednak gdy nie jest to możliwe stosuje się radioterapię dużej mocy (megawoltową), małej mocy (ortowoltową), chemioterapię (wysokodawkową, niskodawkową, elektrochemioterapię), terapię miejscową cytotoksyczną, terapie celowaną, immunoterapię, terapię paliatywną-objawową. Mnogość metod leczenia i stałe poszukiwanie nowych pokazuje jak trudna jest walka z nowotworami, jednak w wielu przypadkach pozwala to na poprawę komfortu życia i jego wydłużenie. Leczenie nowotworów wymaga bardzo dużej wiedzy lekarza weterynarii ale także zaangażowania i współpracy właściciela pacjenta.